Çocukluğumdan bir Tat Mabel Arap Kızı Cikleti
[ Okuma süresi yaklaşık 5 dakikadır ]
Çocukluğumdan kalan bir tat daha, Arap kızı cikleti, Arap kızı sakızı, Mabel’den. Mabel Arap Kızı Cikleti, ilk olarak 1947 yılında üretilmiştir. Balonlu Ciklet tabirini belki ilk onlar kullanmıştı. Bu sakız pastanelerde satılırdı. Hatırlarsınız, çünkü halen var, üretiliyor.
Bu cikleti/ sakızı hatırlayanlar vardır. Halen üretildiği için hatırladığını sananlar da vardır. Benim hatırladığım, pastanelerde olurdu. Bir tek oralarda satılıyordu. Kendi kartondan standı vardı. Kendine has bir yapısı ve tadı vardı. O zamanlar bize pahalı geldiği için üzerinde yarısını işaret eden yerden bölerek çiğnerdik. Diğer yarısını o şahane ambalajı ile saklardık cebimizde. Bazen aç gözlülük edip tamamını ağzımıza attığımız da oluyordu. Özellikle kim daha büyük balon yapacak diye yarışmaya çalıştığımızda. Üzerinde yazdığı gibi gerçekten “Balonlu Ciklet” idi. Tamamını çiğneğince çok büyük balonlar yapabiliyorduk.
Ben Dandy sakızlarını ilk şekerli sakız diye hatırlıyorum ama sanırım değildi. Mabel Arap Kızı sakızları da şekerliydi. Yoksa değil miydi? Olmayan hafızam karman çorman ve kesin beni yanıltıyor gene.
Mabel Çikolataları diğer bir çok firma aksine bir kaç paragrafla bile olsa tarihine sitelerinde Mabel/ hakkımızda sayfası ile yer vermiş. Orada Mabel’in ismi ve Arap Kızı logosunun hikayesi de var. Aşağıya olduğu gibi alıntı olarak ekliyorum.
Mabel Arap Kızı’nın Öyküsü
Yıl 1947 iki cesur girişimci için farklı bir anlamı vardı o yılın..Mihail Payotis ve Haralambos Küçük Anastasiadi, Türk damak tadına uygun, leziz ve prestijli bir çikolata markası yaratmak için yola çıktılar. Küçük, mütevazi imalathanelerinin yeri hazırdı.. İstanbul Karaköy.
Üretim için her şey tamamlandı, artık düğmeye basılabilirdi. Ama bir soru işareti iki genç girişimcinin zihninde belirdi. Markanın ismi ne olacaktı?
Ambalaj çalışmalarının yapıldığı bir gün beklenen yanıt geldi. Son hazırlıkları gözden geçiren ortaklardan biri konuyla ilgili görevlendirilmiş siyahi genç kızın yanına giderek: “ Firmamıza bir isim gerekiyor, bu konuda bize yardımcı olur musun?”
Fransız asıllı grafiker kız, “ Sorunuzla çok gururlandım, teşekkür ederim. Çikolatalarınız çok lezzetli ve güzel. Fransızcada ‘güzelim’ anlamına gelen Mabel’e ne dersiniz?” diye yanıt verdi.
Önerilen ismin iki girişimci tarafından çok beğenilmesiyle birlikte “Mabel” markası doğmuş oldu. Markaya ismi veren grafiker kızın temsili resmi ise “ Mabel” in ambalajlarını süsledi.
Bugün işadamı Ahmet Tatlıcı’nın vizyonuyla üretim hayatına devam eden Mabel Çikolata’nın logosu halen ilk günkü halini korumaktadır.
mabel.com.tr
Ambalaj ve Amblem Tasarımı
Mabel Arap Kızı Cikleti’nin ikonik ambalajı ve amblemi, o dönemlerde Türkiye’de yaşayan Ermeni asıllı bir ressam olan Mıgırdiç Civanyan tarafından tasarlanmıştır. Civanyan, egzotik ve dikkat çekici bir figür olan “Arap Kızı”nı ambalajın merkezine yerleştirerek, cikletin hem çocuklar hem de yetişkinler tarafından ilgi çekici hale gelmesini sağlamıştır. Renkli ve detaylı çizimler, o dönemin sanatsal anlayışını yansıtmaktadır.
Bu bilgi tamamen ChatGBT’den gelmiştir. Doğru olduğunu umut ediyorum.
Arap Kızı Cikleti, ilk olarak 1947 yılında üretilmiş ama ben ilk olarak hangi yıl gördüm, aldım, çiğnedim hatırlamıyorum. 1972 seneleri olsa gerek. Pastanede satıldığı için biraz daha pahalıydılar, sanırım.
Bazı yerlerde gördüm; “amblemdeki kız afrikalı arap değil” diyenler çıkıyor. Bizim zamanımızdan biraz öncesinde hep “arap” derlerdi. Rengi koyu anlamında, ırkçılık olduğu için değil. Karagöz ve Hacivattan, Türk sinemasına “arap bacı” diye bir karakter vardı hep. Bizden öncekiler bu sebeple bu sakıza “Arap Kızı cikleti” demişler. Biz de onlardan öğrendik. Bizim zamanımızda “zenci” de ırkçı bir söylem değil idi. Sadece rengini belli ediyor diye biliyorduk. Bizler için hala değildir. Ama sakıza “zenci kız sakızı” da, “afrikalı kız sakızı” da demedik, hiç. Kimse de demedi.
Yazıda yer yer yapay zeka ChatGBT kullanılmıştır. Aşağıda kaynaklar kısmında kendisinin verdiği liste bulunmaktadır.
Kaynakça
- Mabel Şekerleme Resmi Web Sitesi: Mabel.com.tr
- “Tatlı Hatıralar: Türkiye’nin Şekerleme Tarihi” – Yıldız Demir, 2015
- “Sanat ve Şekerleme: Mıgırdiç Civanyan’ın Tasarımları” – Ahmet Taner, 2018
Şekerliydi. Bozulunca katılaşır, tadı da bozulurdu ama yine de çiğnerdim. Ankara’da bakkallar da satardı. Ortasındaki çizgiden bölüp çiğnediğimi hatırlıyorum ama ben de tamamını çiğnemeyi tercih ederdim. Kakaolu olanı da vardı sanırım ya da hafızam yamulmuştur 🙂
Ankara’daydım ben de. Bakkallarda hiç hatırlamıyorum. Sadece pastanelerde hatırlıyorum. Sen benden küçüksün ama :). Belki senin zamanında bakkallara da geldi.