SUNIPEYK

[ Okuma süresi tahmini 4 dakikadır ]

Göbeklitepe o kadar eski bir tarihe dayanıyor ki, insan aklı almıyor. Biraz sonra aşağıda Göbeklitepe ile ilgili ilginç bilgiler arasında vereceğim. Bu tarihi yer, yalnızca Türkiye için değil, insanlık tarihi açısından da büyük bir öneme sahip. İsterseniz başlangıç olarak da Göbeklitepe Bilinen Tarihi Değiştiren Tapınak yazımı okuyabilirsiniz.

Özetle; Göbeklitepe’nin en önemli özelliği, din ve toplumsal örgütlenme açısından bilinen en eski merkezi yerleşimlerden biri olması ve bunun insanlık tarihindeki “medeniyet” kavramının kökenini düşündüğümüzden çok daha eskiye çekmesidir.

Göbeklitepe hakkında ilginç bilgiler:

1. Dünyanın En Eski Tapınak Kompleksi: Göbeklitepe, M.Ö. 10.000 yıllarına kadar tarihlenir. Yani, Göbeklitepe, yaklaşık 12,000 yıl önce inşa edilmiştir. Bu da bizi Stonehenge’ın 6,000 yıl öncesine ve Gizemli Piramitlerden 7,000 yıl öncesine götürür.
2. İlk Tapınak: Kazılar, buranın yalnızca tarım öncesi bir toplum tarafından inşa edilmediğini, aynı zamanda dönemin ritüel ve dini inançlarının da gelişmiş olduğunu göstermiştir. Göbekli Tepe, dünyanın ilk tapınağı olarak kabul edilir.
3. T Şeklindeki Dikilitaşlar: Göbeklitepe’nin en dikkat çeken yapılarından biri de T şekilli dev dikilitaşlardır. Bazıları 5.5 metre yüksekliğinde ve 16 ton ağırlığındadır. Bu taşlarda hayvan figürleri, semboller ve insan figürleri bulunur. Taşların nasıl taşınıp dikildiği hala bir gizemdir, çünkü o dönemde henüz metal araçlar yoktu.
4. Mitoloji ve Sembollerle Dolu: Taşlarda kurt, boğa, tilki, yılan gibi hayvan figürleri, çeşitli semboller ve bazen insan tasvirleri var. Bu figürler, Neolitik çağdaki inanç ve mitolojinin ipuçlarını veriyor. Bazı araştırmacılar, buradaki sembollerin proto-yazının ilk örnekleri olabileceğini düşünüyor.
5. UNESCO Dünya Mirası: 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Bu sayede korunması ve dünya çapında tanıtılması sağlandı. UNESCO, Göbeklitepe’yi “insanlığın kolektif mirasının en önemli yapı taşlarından biri” olarak tanımlar.
6. Göbeklitepe’nin Gizemi: Kapanışı: Göbeklitepe, bir süre kullanıldıktan sonra bilinçli bir şekilde gömülmüş gibi görünüyor. Kazılar sırasında, yapının yaklaşık M.Ö. 8.000 civarında bilinçli bir şekilde toprakla örtüldüğü keşfedildi. Bu kapatma işleminin nedeni hala bilinmemekte.

Kaynaklar;

1. Gobekli Tepe: The World’s First Temple?
2. Did Geometry Guide the Construction of the World’s Oldest Temple?
3. Göbeklitepe’nin Gizemi
4. World’s Oldest Temple to Be Restored
5. The Guardian
6. UNESCO, World Heritage Convention; Göbeklitepe
7. Discovering a New Neolithic World
8. New statues found in Göbekli Tepe and Karahan Tepe
9. GÖBEKLİTEPE ARCHAEOLOGICAL SITE
10. The Göbekli Tepe Ruins and the Origins of Neolithic Religion
11. A Short Note on a New Figurine Type from Göbekli Tepe

Kaynaklardan daha fazla detay için özellikle Smithsonian Magazine, National Geographic ve UNESCO gibi güvenilir kaynaklara göz atabilirsiniz.

Göbeklitepe’nin en önemli özelliği, dünyanın bilinen en eski tapınak kompleksi olmasıdır. M.Ö. 10.000 yıllarına kadar tarihlenen bu yapılar, insanlık tarihindeki pek çok anlayışı ve varsayımı değiştirmiştir. Göbeklitepe, tarımın ve yerleşik hayatın başlamasından önce dini veya ritüel amaçlarla toplulukların bir araya geldiğini, bu amaç doğrultusunda büyük yapılar inşa ettiklerini göstermektedir. Bu da insanların inançları doğrultusunda organize bir şekilde bir araya gelme yeteneğine sahip olduklarını kanıtlıyor.